Książki dla dzieci już dawno przestały być odosobnioną podgrupą, kojarzoną z czymś mniej ważnym albo błahym. Dorośliśmy do wniosku, że książka dla dzieci jest szalenie ważnym pierwiastkiem kulturotwórczym. Wiele osób śledzi rynek książki dziecięcej ze względu na jej walory artystyczne, literackie a także trendsetterskie. Właśnie to ostatnie słowo jest kluczem do międzynarodowej organizacji IBBY.
Składanka liter po rozszyfrowaniu brzmi tak: International Board on Books for Young People. Jest to organizacja non-profit, zajmująca się promocją literatury dziecięcej i młodzieżowej. Została założona w Zurychu w 1953 roku i ma obecnie 70 sekcji, działających w różnych państwach na świecie. Nasza polska sekcja istnieje od 1973 roku, czyli 45 lat.
Celem IBBY jest z jednej strony integracja środowiska związanego z książką dla młodego czytelnika, z drugiej wyznaczanie kierunków rozwoju książki dziecięcej i promowanie jej zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Dlatego co roku z wielką, a nawet, coraz większą uwagą księgarze, czytelnicy oraz sama branża śledzi wyniki konkursu 'Książka Roku’, który wyłania w różnych kategoriach najbardziej interesujące nowości wydawnicze.
Wygrani i docenieni
Tak się jednak składa, że kondycja polskiej książki dziecięcej jest z roku na rok ciekawsza, a jury doceniając ten fakt tworzy równocześnie tzw. ‘listę bis’. Znajdują się na niej pozycje, które zdecydowanie wzbudziły uznanie IBBY i grzechem byłoby o nich nie wspomnieć w pokonkursowej dyskusji.
Te 55 tytułów to pomocne narzędzie dla rodziców, nauczycieli, ale chyba i samych księgarzy. Bowiem, o ile nagrodzone tytuły są nierzadko odważne, może nawet eksperymentalne i mogą budzić stricte biznesowe obawy niektórych księgarzy, to z ‘listy bis’ można już śmielej czerpać. Z resztą samo IBBY tworzenie ‘listy bis’ nazywa już swoją tradycją i podaje ją do wiadomości publicznej niemal na równych prawach, co zwycięzców konkursu 'Książka Roku”. Poznajmy wyróżnione tytuły i czytajmy na zdrowie bez względu na wiek.
Jury literackie (Irena Bolek-Wiącek, Weronika Kostecka i Katarzyna Slany) na pokonkursową ‘listę bis’ IBBY wpisało:
Książki dla dzieci od lat trzech do sześciu:
- Paweł Beręsewicz „Moje miasto Warszawa”, Miasto Stołeczne Warszawa
- Dorota Gellner „Miasteczko z bajki”, Papilon
- Agnieszka Frączek „Za płotem z ostów”, Debit
- Ludwik Hellmann „Opowieści o małej jabłonce. Jak wszystko się zaczęło”, Skrzat
- Agnieszka Kowalska „Hej, Szprotka!”, Wytwórnia
- Tomasz Małkowski „O Kamilu, który patrzy rękami”, Adamada
- Marzena Matuszak „Człowiek jaki jest, każdy widzi”, Dwie Siostry
- Weronika Szelęgiewicz „Koniberki”, Literówka (możesz mieć już teraz KLIK)
- Wojciech Widłak „Wesoły Ryjek i lato”, Media Rodzina
Książki dla dzieci od lat sześciu do dziewięciu:
- Justyna Bednarek, „Nowe przygody skarpetek (jeszcze bardziej niesamowite)”, Poradnia K
- Małgorzata Urszula Laska, „Notros”, Białe Pióro
- Anna Onichimowska „Z głową pod dywanem”, Ezop
- Eliza Piotrowska „Ciocia Jadzia na wsi”, Media Rodzina
- Michał Rusinek „Księga potworów”, Zwierciadło
- Bartosz Sztybor „W koronie. 1. Nie ma miejsca jak dąb”, TADAM
- Mateusz Wysocki „Las zabaw”, Czerwony Konik
Książki dla dzieci od dziewięciu do jedenastu lat:
- Justyna Bargielska „Siedem pierwszych przygód Rozalii Grozy”, Biuro Literackie
- Grażyna Bąkiewicz „Jadwiga kontra Jagiełło”, Nasza Księgarnia
- Krystyna Chołoniewska „Miejsca rzeczy zapomnianych”, Adamada
- Andrzej Maleszka „Magiczne drzewo. Berło”, Znak
- Marta H. Milewska „Mietek, drużyna i piwnica, której nie ma”, Dreams
- Marcin Pałasz „Elf i skarb wuja Leona”, Literatura
- Tomasz Samojlik, Adam Wajrak „Nieumarły las”, Agora
- Agnieszka Stelmaszyk „Imaginarium. Gildia Wynalazców”, Zielona Sowa
- Agnieszka Suchowierska „Ada Judytka i zaginiony tałes”, Literatura
- Wanda Szymanowska „Zaina”, Białe Pióro
- Antonina Todorović „Duszan”, TADAM
- Rafał Witek „Chłopiec z Lampedusy”, Literatura
Książki dla czytelników jedenastoletnich – trzynastoletnich:
- Dorota Combrzyńska-Nogala „Skutki uboczne eliksiru miłości”, Literatura
- Sergiusz Pinkwart „Mikołaj i dziewczyna z gwiazd”, Akapit Press
- Teresa M. Rudzka „Wszystkie dżinsy M.”, Poławiacze Pereł
Książki dla czytelników powyżej trzynastego roku życia:
- Natalia Osińska „Fanfik”, Wydawnictwo Krytyki Politycznej
- Natalia Osińska „Slash”, Agora
- Katarzyna Ryrych „Tylko dla twoich oczu”, Literatura
- Małgorzata Warda „5 sekund do Io. Rebeliantka”, Media Rodzina
Książki dla czytelników, którzy lubią wiedzieć:
- Sylwia Błach „Wampiry, potwory, upiory i inne nieziemskie stwory”, Albus
- Tomasz Żarnecki „Chore historie”, Kocur Bury
- Agata Loth-Ignaciuk „Doba na oceanie. Jak przepłynąć Atlantyk kajakiem?”, Druganoga
- Wojciech Mikołuszko „Wielkie eksperymenty dla małych ludzi”, Agora
- „Sylaboratorium, czyli leksykon młodego erudyty” (Justyna Bednarek i inni), Egmont Polska
Krystyna Rybicka, przewodnicząca jury graficznego IBBY, wskazała 15 książek, które wzbudziły zainteresowanie jej oraz Jacka Friedricha i Jakuba Woynarowskiego:
Książki dla dzieci do sześciu lat i więcej:
- Bohdan Butenko „Dziura”, Wydawnictwo Zielona Sowa
- Marzena Matuszak, Grażyna Rigall „Człowiek jest, każdy widzi”, Dwie Siostry
- Czesław Janczarski, Marianna Sztyma „Jak Wojtek został strażakiem”, Nasza Księgarnia
- Michał Rusinek, Daniel de Latour „Księga potworów”, Wydawnictwo Zwierciadło
- Dominika Czerniak-Chojnacka „Kominiarz/Piekarz”, Dwie Siostry
- Rita Kaczmarska „Tajemnicze miasto”, Dwie Siostry
Książki dla dzieci od siedmiu do dziesięciu lat:
- Piotr Karski „W morze”, Dwie Siostry
- Bohdan Butenko „Wesoły kaszkiecik”, Akapit Press
- Ewa Kozyra-Pawlak, Paweł Pawlak „Mały atlas ptaków Ewy i Pawła Pawlaków”, Nasza Księgarnia
- Janina Porazińska, Ewa Poklewska-Koziełło „Szewczyk Dratewka”, Nasza Księgarnia
- Joanna Concejo „Kiedy dojrzeją porzeczki”, Wolno
- Beata Jewiarz, Ryszard Kajzer “Be Haiku”, Blue Bird
Książki dla dzieci od dziesięciu do piętnastu lat:
- Justyna Bednarek, Agnieszka Frączek, Mikołaj Golachowski, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Emilia Kiereś, Ewa Nowak, Zuzanna Orlińska, Zofia Stanecka, Marcin Wicha, Wojciech Widłak, wstęp prof. Jerzy Bralczyk, Paweł Pawlak „Sylaboratorium, czyli leksykon młodego erudyty”, Egmont Polska
- Jan Brzechwa, Magdalena Kozieł-Nowak „Brzechwa dzieciom. Dzieła wszystkie. Teatrzyki”, Nasza Księgarnia
- Justyna Bargielska, Iwona Chmielewska „Obie”, Wolno
Zwycięska lista konkursu KSIĄŻKA ROKU 2017